Allerlei vormen van toe-eigening, zoals kraken, spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van de stad en de publieke ruimte. In een periode waarin een programmatische benadering van de stad opnieuw actueel is, start Het Nieuwe Instituut een onderzoek naar kraken als architectuur van toe-eigening. Architecture of Appropriation gaat nader in op thema’s als leegstand, eigendom en meervoudige woonvormen. 

Malkit Shoshan presenteerde haar onderzoek BLUE: Architectuur van VN Vredesmissies in het Nederlands Paviljoen tijdens de 15e Architectuurbiënnale Venetië 2016. Shoshan, architect en oprichter van de architectuur denktank FAST, was de afgelopen twee jaar als fellow verbonden aan Het Nieuwe Instituut. Haar doorlopend onderzoek naar architectuur in conflictgebieden sloot direct aan bij het overkoepelend thema van de Architectuurbiënnale 2016: ‘Reporting from the Front’.

Het Nederlandse Structuralisme is een stroming in de architectuur die eind jaren 50, begin jaren 60 afstand nam van de technocratische planning waarmee de naoorlogse wederopbouw van het land ter hand werd genomen. In plaats daarvan vroeg het ruimte voor de poëtische en emotionele kanten van de architectuur om zo tot een volwaardig menswaardige leefomgeving te komen.

Het Nieuwe Instituut beheert het Rijksarchief voor architectuur, met tekeningen, foto’s, affiches en maquettes uit de archieven van Nederlandse architecten en stedenbouwers. Daarnaast is er een internationaal georiënteerde bibliotheek met informatie over architectuur, stedenbouw, ruimtelijke ordening, interieur, kunst, design en digitale cultuur. De collectie is raadpleegbaar in het Study Centre.

Naar aanleiding van de 34e Wereldtentoonstelling die dit voorjaar opent in Milaan, belicht Het Nieuwe Instituut van 26 april t/m 23 augustus het fenomeen vanuit verschillende invalshoeken. De tentoonstelling Wat is Nederland laat zien hoe de Nederlandse inzendingen steeds voortkwamen uit een samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven, ontwerpers en kunstenaars.

De Olympische Spelen van 1972 boden gastland West-Duitsland een uitgelezen kans zich aan de wereld te presenteren als een moderne, democratische en cultuurbewuste natie. Halverwege de Spelen kantelde dit zorgvuldig geconstrueerde beeld volledig doordat elf leden van de Black September-organisatie het Olympisch Dorp wisten binnen te dringen en de Israëlische ploeg gijzelde. De tentoonstelling Munich 1972. The Design of a Democratic Body vertelt dit controversiële verhaal door de ontwerpstrategieën van de organisatoren tegenover de tactieken te plaatsen die werden aangewend voor de ontregeling ervan.

Voor de serie Verrassende Vondsten selecteert archivaris Alfred Marks aan de hand van een thema telkens bijzondere tekeningen, foto’s, voorwerpen en maquettes uit het archief van Het Nieuwe Instituut. De presentaties tonen niet noodzakelijk de hoogtepunten van de Nederlandse architectuurgeschiedenis, maar vooral de rijkheid, diversiteit en verhalende kracht van de collectie.

De stad Rio de Janeiro gebruikt een geavanceerd commando- en controlecentrum, van waaruit allerlei scenario’s – van verkeersfiles tot terroristische acties en natuurrampen – worden voorspeld en mogelijk voorkomen. De installatie Control Syntax Rio, vanaf 12 juni 2016 in Het Nieuwe Instituut, laat zien hoe deze olympische stad wordt opgevat als een matrix van eventuele calamiteiten en de invloed hiervan op het sociale klimaat van de stad.

Architect Jaap Bakema staat centraal in het Nederlandse paviljoen tijdens de 14e editie van de internationale architectuurtentoonstelling – La Biennale di Venezia. De inzending Open: A Bakema Celebration biedt kritische reflecties op het idee van de open samenleving aan de hand van het werk en onderzoek van Jaap Bakema.