Elisa van Joolen begon EVJ ruim een jaar eerder in het kader van de Open Studios 2020 aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Om aannames en vanzelfsprekendheden rond waarde te ontregelen, verving zij in het project de gebruikelijke promo-draagtas met institutionele opdruk door handgemaakte, geüpcyclede exemplaren. In plaats van wegwerpzakjes of het zogenaamd duurzamere alternatief van het vierkante stoffen tasje biedt ze met EVJ een bewust ontwerpobject. Elke tas is uniek en met de hand opgebouwd uit gedeconstrueerde plastic zakken. Bezoekers konden zo’n EVJ-tas gratis meenemen, maar zonder dat die daarmee in hun persoonlijke bezit kwam – ze tekenden er letterlijk voor dat ze hun bruikleen naar de academie terug zouden sturen.

EVJ x HNI

In samenwerking met Het Nieuwe Instituut geeft de ontwerper het project in 2021 een doorstart. Bezoekers, deelnemers of gebruikers van het instituut krijgen daarmee vanaf het voorjaar de gelegenheid om zich actief en bewust te verhouden tot de waarde, de verantwoordelijkheid en het eigenaarschap van zoiets alledaags als de draagtas die je meeneemt na een museumbezoek. Als bruikleennemers, of tijdelijke ‘tasverzorgers’, kunnen zij een EVJ-tas die ze online hebben uitgekozen na het invullen van een overeenkomst gratis ophalen bij de winkel van NAi Boekverkopers. (Als ze de tas opgestuurd willen krijgen is de verzending op eigen kosten)

De nieuwe reeks, die bestaat uit 300 unieke exemplaren die zijn voorzien van een speciale draagriem met het logo van het instituut, stelt bruikleennemers ook hier de vraag of iets schijnbaar waardeloos van waarde kan worden op het moment dat het aan onze zorg wordt overgeleverd. Wat betekent het om ergens aandachtig op te moeten passen dat niet van jou is en dat geen enkele monetaire waarde vertegenwoordigt

Gemeengoed als gemeengoed?

We kopen dingen of krijgen ze cadeau; we huren misschien wel eens iets. Maar het is veel minder gangbaar dat je iets leent – zonder ervoor te hoeven betalen – en dat je daar dan wel voor moet zorgen. Het is al helemaal geen gemeengoed om je te ontfermen over iets dat je van een vreemde leent. Het idee achter de EVJ raakt aan begrippen die misschien uit de mode zijn geraakt, maar die enorm belangrijk zijn. We lijken tegenwoordig noties die te maken hebben met gemeenschappelijkheid te zijn vergeten, niet meer te weten wat we aan moeten met gedeelde ruimtes of gedeelde bronnen en voorzieningen. In het Engels zou je kunnen zeggen dat de ‘commons no longer common’ zijn. Want wat we letterlijk met elkaar gemeen hebben zijn waarden en ideeën als zorg, betrokkenheid, verantwoordelijkheid, onderhoud, vertrouwen en geldoverstijgende waarde. Met EVJ probeert Elisa van Joolen zulke denkbeelden als dagelijkse praktijk terug te brengen ín de dagelijkse praktijk.